شعر شماره نــود و دو / صفحه 172
هُخوای اِز حرفای بیبی بُگُمته؟ یا اِز اُوسانه یِ دیبی بُگُمته؟
خود بی بی نُگا هِشتاد ساله! هِنوز پر اُو یو رنگ هِمزاد حاله
ولی دیب خُوف داره گُه به ریشَه! یَه بُرّی ریشه داره دورو پیشَه!
اِز او خیری بجز تِرس حاصلی کو؟ زن و مرد پیر و خوردو بس بُخوردچو
خُبه بِیلی بِگُم اِز حرف بی بی! حَذِر کن بعد اِزین اِز حرف دیبی
دلت گرم باشه از بی بی و حرفاش! بِگی درس اِز همه کاراش و ظرفاش
هزارُن خاطره داره که نابِ! تِمِ امروزی یَم داره که بابِ
زن خُوش مشرِب و عین یَه باجی! گُلی داره به سر عین یَه ناجی
همه وا او خووارن یا بِرارن کنارش سنگ دستن یا قِرارن
جَم هُمباشن کِلُن و خوردو موردو! همه دورش یَه کُپِّه عین اُردو
یَه روزی مین جم یَگ وا دِریده بهش گفت که نُگا اُن گُنده ریده!
هوِس کِرده وکالِت هادِنیم ما! وکالت واسته چالِت هادنیم ما
مگه چالت به اُن مربوطه باجی؟ اُنَم کی حاجیه هِنویشته هاجی؟
نه عُرضه داره یو نه کار و باری! بهش فُش هِندِنَن صد خوار و ماری
یَهو بیبی دِگیزاند لُو به دُندُن! او بعدش گف غلط کرد اُو به دندن
به هفتپشتش هِخِنده یَگ نه یَگصد وِکالِت وا جِهالِت بدتِر اِز بد
یَوار گفتن کِفالِت هادییِیم ما همه چی رو خجالِت هادییِیم ما
مِنَم ده سالگی گفتُم که بعله! اَلاُن دستام و پاهام هر دو نعله!
به زور عاقد بهم گفت مِن وِکیلُم؟ همه گفتن بگویَه این قِبیلم!
مِنَم گفتُم که بعله این قِبیلم اِزُن بعله نُگا مِن یَگ ذِلیلُم!
دِتُپّاندَن به پایین و به بالا! رِذالِت اینطَری واز هابه حالا
یَوار و اِز یَه سولاخ گفته ایم آخ! دوباره خاک به نِنگیم هُنخوریم شاخ
همه مات و همه اِنگُشت به دُندُن! یعنی بی اعتنائیم صد نه چَندُن
هَوِسانو هِمین یَگ واره بَسِه هَوِس بِ بَسِه بَسِه بَسِه بَسِه
عباس قندهاری وچّه ناف شاهرود
1401/12/08
هُخوای: میخواهی، دوست داری، تمایل نشان می دهی؟// حرفایه: سخنان، داستانها، مکالمات// بی بی: مادرِ مادر// بُگُمتِه: بگویم به تو، تعریف کنم برای تو// اوسانه: قِصِّه، داستان// دیب: دیو، موجودی افسانهای و خیالی و اسطورهای است که هیکلی شبیه انسان ولی بسیار تنومند و مهیب دارد و دارای شاخ و دم پنداشته میشود// نُگا: ببین، توجه کن!// پُراُیورنگ: سرحال و سرزنده، جوان// همزاد حالِ: صفت مرکب، هم سن، همسال، قرین شدن با حال خوب دائمی در اینجا// همزاد: از قدیم در میان ملل مختلف جهان مطرح بوده و در باب آن افسانههای گوناگونی بیان شده است، قدیم معتقد بودند که همراه با تولد هر انسانی موجودی کاملا شبیه به او از جنس جن خلق میشود و همگام با او رشد میکند و ممکن است گاهی با یکدیگر ملاقات هم داشته باشند// خوف: ترس، واهمه// گُوبِریشه: نیرنگ باز وخرمقدس و متظاهر، ریاکار، مکار، فحش و توهین// یَبُرّی: خیلی زیاد// دور و پیشه: در پیرامون و اطراف است// خُوردُو: کوچک، خُردسال// بَس بُخُوردچُو: بسیار چوب ستم خوردند از دیو و دیو صفتان// خُبِه بیلی: خوب است اجازه بدهی// بُگُم: بگویم، توضیح بدهم// حَذِر کن: پرهیز کن، بترس، بیم و پرهیز داشته باش// بِگی درس: بیاموز و یاد بگیر// ظرفا: ظرفیتش، گنجایش وجودیش// تِم: فرانسوی، موضوع اساسی، مایه، زمینه// بابه: رایج است، مرسوم است، شایسته و درخور، مرغوب// وا: با// خُوارَن: خواهر هستند// بِرارَن: برادرند// سنگ دست: عامل امور و پشتیبان، کارگزار// قِرارَن: باعث آرامش خاطرند، آراماند، عهد پایمان دارند// هُنباشن: میشوند// کِلُن: بزرگ، گُنده// خُوردُو موردو: کوچک و کوچکتر//
یَ کُپِّه: یک جمع انباشته و متراکم، تعداد قابل توجه// اردو: لشگر، سپاه، گروه// وادرّیده: پررو، نترس// گنده ریده: بزرگ زادهی بی ادب و بی پروا و بی درایت، معلوم الحال// هادِنیم: بدهیم// چالت: باغچهات، گودالت// هِنویشتِه: مینوشته// هاجی: هجو کننده، هجوگو// هِندِنَن: میدهند//
خوار و ماری: خواهر مادر// دِگیزاند: گازگرفتن لب بادندان// لُو: لب// دُندُن: دندان// اُوبدُندُن: کسی که قادر نیست آب دهان را کنترل کند و ترشحات دهانش از چانه سرازیر است// هِخِندِه: میخندد// یَوار: یکبار// کِفالت: پذیرفتاری، سرپرستی، نمایندگی،جانشینی// هادیییم: دادیم// نعله: قطعه آهنی که به پاشنهی کفش یا به سم ستور میزنند// عاقد: عقدکننده، پیمان کننده، کسی که قرارداد میبندد// قِبیلُم: از این جماعت، تبار، طائفه، ایل//
ذِلیلُم: حقیرم، پستم، خوار وفرومایه// دِتپّاندن: فروکردند// رِذالت: ناکسی و فرومایگی، پستی فطرت// اینطری: اینگونه، اینطوری// وازهابه: باز شد//
سولاخ: سوراخ، شکاف// خاک بِنِنگیم: خاک برسر، درمانده، وامانده// هُنخُوریم: میخوریم// اِنگوشت: انگشت// هَوِسانو: غذای خوشمزه و کم، هوسبرانگیز// هوس به: آرزو بود، میل بود و خواهش نفس، عطش، اشتیاق// بسّه: بس بود، کافی بود.
