شعر شماره هشتاد و نه / صفحه 165

یَه روز باجی کِلُن اِز باغ وَرگِشت           بِرفت حَمُّم وا اُویِ داغ تَر گِشت
هِنوز هامال و مامالی نِکِرده                 سر و تن چرب و پی مالی نِکِرده
صدای در بییامه تَق تَتَق تَق               اِزُن تَق تَق تَقای تَق تَق تَق
یَکم دس پاچه هابه دوشِ گُم کِرد        قِدیفه دستش و روپوشِ گم کرد
خَم هابه اِز دریچه تا بوینه                 بگه هُو سر بییاردی گو برینه
کیه در هِنزِنه اِز روی کینه                  حِناق بادِش بییُفته روی سینه
بِدی اُستعلی کوره وا یَ زِنبیل              دَرَم قفلِ بُنییه وا یَ زِنجیل
زیرِ لُو زمزمه هِنکِرد یَ کورَه                 هِرُم اینطَر لُباس کِردِن یَ زورَه
هِمُنجور لخت و عور وا کِرد دَر او           بییامه اُستعلی دُمبال سَره او
بِشِستَن روی اُسطُل روبرو هم              بهش گفت درد وغصّات زیرورو کم
بگو ماه اِز کُدُم وَر هابییه در               به پاش صد غنچه ی گل هادییه سر
قِدَم بِشتی تو اینجه خانِت آباد            کولومَم باشه عین خانِت آزاد
تِوَقّع اِز تو و وچّام نِدارُم                     اِز هر همساده ی کاچُّم ندارم
بگومِ اِز خودت زِنبیل چیشییه              به هِن هِن هِنکِشی قِندیل چیشییه
جوواب هادا شیرینیتُن بییاردُم            شیرینی رو شیرینیتُن بییاردم
هزاران‌ شکر دوواییم کِرده‌دُگتُر             دووا دَرمُن به چشمام کرده دگتر
بُبُردَنمه مریضخانه یَه هفته                بُخُفتانْدَنمِه بعد خانه یه هفته
اَلاُن خُب هابییه چشمام هِوینُم           هِوینُم مِن هِوینم مِن هِوینم
بِتُفت باجی کِلُن موشْکی به سینه         خدا مرگُم بده اُستام هِوینه
 دِگیر چشم و سرتِ پایین هادِن           الهی مرگُم هادِن وا این هادن
برو اِی تون به تون مانده کَلِ کور          به گورِستُن تو کور مانده گَلِ گور
بِجِست اُستعلی اِز جاش تا بِره زود         وِچِسبی کَلِّشه تا در بره دود
خود باجی کِلُنَ تخت قایُم هابه             قِدَما اُستعلی سخت قایُم هابِه
دوپا داشت و دوپا قرض کِرد بِدُویی        بِدُویی اُستعلی حَظ کِرد بدویی
مین کوچه هِمینطَر گُمبَل اِنداخت          نه یکی شیش‌تا هف‌تا گُمبل اِنداخت

عباس قندهاری وچّه ناف شاهرود
​​​​​​​  1401/11/17

باجی کِلُن: مادر مادر بزرگ، بی بی// وَرگِشت: برگشت، باز آمد، بیامه! بازگشت// حمُّم: گرمابه، حمام، زنده شور خانه// وا: با// اُیه: آبه//
تَر گِشت: خیس شد، آب رویشان ریخته شد// حامال و مامال: شستشو با آب و مالش پوست// پی مالی: چربی مالیدن، پیه: سفیدی روی گوشت، ماده چرب و سفید رنگی که در بدن انسان و بعضی حیوانات تولید می‌شود// بیامه: آمد، شنیده شد، رسید// تَق و تتق تق: صدای کوبه درب حیاط با زیر و بم صدا// قدیفه: نوعی پوشش سنتی ایرانی است که همراه با لُنگ در گرمابه و هنگام استحمام مورد استفاده قرار می‌گرفت و برای خشک کردن بدن پس از استحمام بوده است، لُنگ برای قسمت پایین بدن و قدیفه برای نیمه بالای بدن   کاربرد داشت// خَم هابِه: دولا شد// دریچه: پنجره کوچک// بِوینه: ببیند// بِگه: بگوید// سر بیاردی: سر آوردی، عجله داری// سر آوردن: کنایه از آخر شدن و به نهایت رسیدن و به آخر رسانیدن است// گو برینه:  غایط، زمین پست، مغاکی، قضاء حاجت، سرگین، پلیدی انسان، دفع کند// هنزنه: می‌زند// کینه: دشمنی، عداوت، بغض و دشمنی که انسان در دل نگاه دارد// حِناق: گلو، کِرّه// بِدی: دید، متوجه شد// اُستَلی: استاد علی// زِنبیل: ‌سبد، سله،از نی یا ترکه‌ی درختچه ارغوان یا برگ خرما بافته می‌شود// قُلفِه: قفل است//
بُونی: زبانه‌ی حلقه داری که زنجیر درب‌های چوبی در آن قرار می‌گرفت و قفل آویز به آن می‌زدنندِ// زِنجیل: همان زنجیره‌ی درب است// زیر لو: زیر لب خوانی// هِنکِرد: می‌کردیَ// کورَه: یک نفر نابیناست// هِرُم: می‌روم// اینطر: اینگونه، اینچنین// لخت و عور: برهنه و عریان// اُسطُول: چهارپایه، جهاز// هابیه در: پیدا شده، درآمده// هادیه: داده است، جانفشانی کرده است، فدا کرده است// بِشتی: گذاشتی// کُلُومم: خانه‌ی خیلی کوچکم (خانه‌ای کوچک که مرغ و خروس و حیوانات دیگر در آن زندگی کنند) کنایه زده به کوچکی محل سکونت// اشعین: مثل، مانند، چشم// وِچّام: بچه‌هایم// کاچام: پرحرف‌های دور و بر// بِگومِه: به من بگو// به هنّت:  به بار اضافه‌ات و به دوشت// هِنکِشی: می‌کِشی// قندیل: چراغ آویز، اینجا باری که آویزان از کتف و شانه است// هادا: داد// بیاردم: آورده‌ام// رو شیرینیتون: روی آن معرفت و گشاده رویی و خوش گفتاریتان// دوواییم: دوا داده، دارو تجویز نموده//
دگدور: دکتر پزشک، طبیب// بُبُردَنمِه: برده‌اند مرا// مریضخانه: بیمارستان// بُخفتاندنمِه: خواباندند مرا، بستری کردند مرا// الُن: الان، اینک//
خُب هابییه: خوب شده است// هِوینُم: می‌بینم// بتُفت: کوبید// موشگی: مُشتی، ضربه‌ای// هوینه: می‌بیند// دِگیر: ببند، روی‌هم بگذار// هادِن: بده// تون به تون مانده: آواره و سرگردان، عبارتی نفرین آمیز (تون یا تونی حمام یا آتشدان حمام، زمستان‌ها جای بی خانمان‌ها بوده). از دید مردم آتشخانه‌ی تون به دلیل حرارت بسیار بالا به جهنم تشبیه می‌شد و هر کسی می‌خواست به یک فرد مرده یا زنده‌ی بی خاصیت دشنام بدهد و یا او را نفرین کند می‌گفت فلانی تون به تون شده، معادل ابجد ۹۱۹ و تعداد حروف ۸ می‌باشد.// کلِ کور: کچل نابینا//  گِلِ گور: اول قبر، دهنۀ قبر، دور قبر//
بِجِست: پرید و جست و خیز کرد// وِچسبی: چسبید، گرفت// کلِّه شِه: سرش را// تخت: صاف و بی حرکت// قایُم هابه: پنهان شد//
سخت قایُم هابه: دشوار بلند شد// حظ: کامیابی، بهره‌مند شدن// مین کوچه: داخل کوچه و برزن// گُمبل: پرش، پریدن// هِنداخت: می‌انداخت//
اِنداخت: اجرا کرد، به نمایش گذاشت، پرت کرد.