شعر شماره هشتاد و هشت / صفحه 162
حاج علیاَگپَر سرش بند بِ بهکارش! خُب هابی بِ یَه عالُم کار و بارش!
فقط یَگ دغدغه داشت حاجیِ ما! که دور بِ اِز کنار باجیِ ما
نه شیش فرسخ که یَگ فرسخ جدابِ دعای باجی یَم شکر خدا بِ
تا اینکه تُمُّن حاجی دو هابه! زُبُن کُم بِشت به یَگ معنی کُل هابه!
خروسخُنا وا هِنکرد اُن مغازه غروب هُمبُرده خانِش نُنِ تازه
زِمِستُنا بهش تَنگ کِرده عرصه! اِزین تنگ کِردنا گُل کِرده قصه
به تعبیری به فکر خانه خواستِن اجاره کِردِن و هم خانه خواستِن
بییُفتی یو هِمین کار هابه قصه! نِفهمه باجی که صد هابه غُصه!
خلاصه چن دهه موشْکی نِ بِ وا! یَه چَن وِچّه بییارد و آه نِ ب آ
هم اِز این زن هم اِز باجی به نوبِت قد و نیم قد به نوبِت اُ به نوبِت
یَه دو تا وِچّه هاش همسن و همسال کنار هم رو نیمکت آل و همحال
اُنایم شک نِکِردَن اِز هم اِسما که فامیلا یکی پییِر هم اِسما؟
الهی روز بد خاناش نِوینه عِدالِت اینطَر و معناش اینه
وِسنی بیس ساله کمتِر یا که بیشتِر! سر باجی یَ کارد بِ یا که نیشتِر
نه نیشتِر نه عیال و مارِ عالی! حاج علی اگپر سفید سرخ نارِ قالی!
هُمُگذِشت روزگارا زیرو رو سُست! بییارد کمکم حیاطِ روبهرو پُست
یَه روز و روزگار وا دو اشاره بییامه پیشِ باجی شوخوواره
بهش گفت مِن یکم دلشوره دارم همِش دلشوره رو دلشوره دارم
یَ هُشداری مینِ دوُ مِ همیشه که هرچی هُنخوریم اِز قومِ خویشه!
نُگا کن زن بِرار وا مِن خووار باش! به علیاکبر تو وا خندات سووار باش
بِتِرکی بغض باجی پیش عمه! که مِن چیمچیمکجا یا چیش کم بِ؟
یَه چَن وَخته که کِش خُومِ بُبُرده! کِش تُمُّن خووار شُومِ بُبُرده
بیا این تُمُّن و شورت بِرارِت بُبُر پَم کن رو مورت لاله زارِت!!
بِرارِت اینطَری بِ یا که هابه؟ مِنَم حرفام یَقینَن تُو یُو تابه
کِشِ مِن رنگ سُزِ مَخمِلی بِ! اَلاُن این کِش نُگا کُن مُشمالی بِ!
کجا کی این کِشِ واستِش دِوِسته؟ خوواری تو بُپُرس دل بِش دِوِسته
هِنِنتانُم دِگه طاقِت بیارُم! وا این ظلما هِنوز رِقِّت بیارُم
نِتانُم حاجیه تا صُب بِرانُم! هَوومِ اِز وسط خُب هِندِرانُم!!
وَخِست عمّه بِهِش گفت اُن وا مِن! نییار جوش خاطِرت جَم اُن یا مِن
بِرَفت عمه به سر وَخت بِرارِش! بُپُرسی اِز قرار و اِز مدارِش؟
که تو چَن وَخته سر گرمی یَه جایی؟ بِگومِه راست، کجایه و چه جایی؟
تِعَجُب کِرده حاجی این چه حرفه؟ خووار جُن حرفِ تو معنیش َژَرفه!
یَه چِلّه زندگیم بُگذِشته اُوهَه! چیشی هِنگی چی شی اُن گفته اُوهَه؟
کتاب مثنوی واستُم یَه تایه! هزار جلدِ کتابُم تا به تایه
خووارِ مِهرِوُن راویِ باجی! چه دیر شککِرده این! صافی حاجی؟
بگین امروز به مِن اَکپَر دو تا زن! دو زن دارُم آهای مردم دو تا زن
خووارش یعنی عمّه رو بِگِت قرص یَکم جوش و یَکم غصّه بگت قرص
بهش گفت کِش تویه رُسوات کِرده! یَه لاخ اِز تُمُّنِت حاشات کِرده!
هِمین باجی خووارُم یا زنِ تو! بدان ناسازگارِ وا زنِ تو
هَوویِ اینطَری مانِند نِداشتَه! ولی باجی گُلَ مانِند نِداشتَه
دِگه حرف گُفتِنا سودی نِداره! الو که تَه کشید دودی نِداره
خووارُم مِن جُنُم باشه فِدایِت! همیشه رو سرم باشه صِدایت
فِدای باجی یو اُن وِچّه هایِت نُخور غُصه بُمان وا وِچِّه هایت
از او اصلا نُخوا یَگ جا بِشینن! ک هِمپِّرَن به هم تا دُو بِوینَن!!
بِرار جُن خانههات آباد باشه! نُباشه در گِرو آزاد باشه
هِرُم مِن پیشِ باجی واسته یاریش! هِنِنتویُم سرش مِن واسته جاریش
فقط هُنگُم بساز تو اینوَرِ جو! اُنَم وایِد بسازه اُنوَرِ جو
عباس قندهاری وچّه ناف شاهرود
1401/11/10
تقدیم به همه ارواح پاک و مطهر نیک نهادِ خیراندیش و خیرخواه این خاندان محترم و بازماندگان متعهدشان
حاج عَلی گپَر: حاج علی اکبر// سرش بند بِ: سرگرم بود به کارش// خُب هابی بِ: خوب شده بود// یَ عالُم: خیلی زیاد، یک عالَمِه// یَگ: یک//
دغدغِه: ترس و نگرانی و تشویش خاطر// باجی ما: مادر ما// فرسخ: فرسنگ، مقیاس مسافت قریب شش کیلومتر// تُمُّنِ: تنبان، شلوار// دوهابه: دوتا شد// زُبُن: زبان// کُم بشت: بکام گذاشت، ساکت شد// کُل هابه: کوتاه شد// خروسخونا: تاریکی صبح، قبل از سحر، پاس آخرشب// واهنکرداُن: باز میکرد ایشان// هُنبرده: میبرده است// خانِش: خانهاش// نُنِ تازه: نان تازه پخت شده// زِمستونا: زمستانها// بِهِش: به او// عرصه: ساحت خانه، حیاط، میدان// تنگ کرده عرصه: خیلی سخت بود برایش و آزار روحی روانی پیدا میکرد// همخانه: همسر، زوج در اینجا// موشک: مُشت// نِبِه وا: باز نشد، لو نرفت//
آه نِبه آ: غم وغصهای نبود، آه و واه نبود، آهی در بساط نبود// اُ به نوبت: بزرگنمائی کردن// وچههاش: بچههایش// آل و همحال: دودمان، اهل خانه، خاندان و به یک حال و احوال// پییر هم اسما: پدران هم نام بودنند و فامیل هم یکی// خاناش: خانههایش، عیالاتش// نوینه: نبیند// اینطر: این شکلی// وسنی: هَوو، دوزن که یک شوهر داشته باشند هرکدام هووی دیگری نامیده میشود// یَ کارد: یک چاقوی بزرگ دسته داری که تیغهی آن توی دسته خم نمیشود// نیشتِر: آلت رگ زدن با نوکی تیز// مار: مادر// نار: انار سرخ// هُمُگذِشت: میگذشت، سپری میشد// بیارد: آورد//دو اشاره: دوبار خواستن و اعلان کردن، آنی غیر اضطرار// بیامه: آمد، وارد شد// شوخووار: خواهرشوهر// دلشوره: اضطراب، تشویش، بروز اختلال در جریان زندگی، بی قراری و منتظر خبری بد بودن// یَ هُشداری: اعلام خطر، اخطار، سخن، علامت، یا حرکتی که برای آگاهانیدن و تنبیه بکار میرود// مین دوُمِ: داخل روزمرّگی و مسایل شخصی من و کار و بارم// هُنخُوریم: میخوریم// زن بِرار: زن برادر// وامِن: با من// خووار باش: خواهر باش// خِندات: خندههایت// سووار: مسلط، چیره// بِتِرکی: ترکید، منفجر شد// بُغض: کینه، دشمنی، خلاف دوست داشتن// چیم چیم: چه چیزهای من// چیش: چه چیزیاش؟// کم بِ: کم و کسر بود//
یَ چن وخته: یک مدتی است// کش خُومِ بُبُرده: کش شلوار خواب و خوراک مرا از من گرفته، و فکرم را مشغول کرده// شوم: هم شبم معنی میدهد وهم شوهرم در اینجا// بُبُر پَم کن: ببر پهن کن// رو مورت: روی درخت مورد، درختی شبیه به درخت انار با برگهایی سبز و ضخیم خوشبو، همیشه سبز//
بِرارِت اینطری به: برادرت اینگونه شخصیت بود و داشت؟// یا که هابه: یا که شده است// تویو وتابه: هذیان، بیهوده گویی، پریشان گوئی، سخنهای بیهوده و غیرمعقول در حال بیماری و اشتداد تب// سوُز: سبز// مُشمالی: با دست کسی یا چیزی را مالش دادن، مشت مالی// واستش: برایش//
دِوِسته: بسته است// بُپُرس: سؤال کن// دلبش دوسته: دلت با او هست برادر توست// هِننتانُم: نمیتوانم// دِگه: دیگر// ظلما: ستمها، حق کشیها// رقت: نرمی، مهربانی، نازکی// نِتانُم: نتوانم// بِرانم: دورش کنم، درحال سرگرم کردن، ابزارش را دارم// هِندِرانُم: میدرانم، پاره و دوشقهاش میکنم//
وَخِست: بلند شد// اُن وا مِن: آنچه رخ داده من جوابگویم// اُن یا مِن: ایشون یا من // معنیش ژرفه: خیلی عمیق و با حساب و دور و درازه//
یَ چِلِّه: یک چهله، چهل روز، منظور عمری است دراینجا// اوهه: کنایه به کجای کار هستند// اُن گفته: منظور باجی است// یَ تایه: یک ورق است//
تابه تایه: هزاران ورقه و تا دارد// صافی: پاک و روشن، خالص، زلال، بی غش، صاف و ظرفی را هم گویند که دارای سوراخهای ریز است و در آن برخی چیزهای آبدار را صاف میکنند// چولی، رو بگت قرص: چادر یا روسری رو محکم به سر و صورت تابید// بگت قُرص: گرفت یک حبه قرص سردرد//
کش تویه رسوات کرده: یک تیکه کش کارتو خراب و بی آبروت کرده، بدنام شدی// لاخ: رشته باریک مثل مو و نخ// حاشات: فاش و آشکار شده در اینجا و کلمه استثناء که در مقام منزه نمودن به کار میرود مگر بجز// الو: آتیش بلند// ته کشید: کم شد// جُنُم: جانم// نُخوا: نخواسته باش// یَگ شو: یک شب حتی// همپرن: میپرند، گلاویز میشوند// دوُ ببینن: میدان باز بشود، فرصت بیابند، وقت ایجاب کند// هِرُم: میروم// یاریش: یاری کردن به او، کمک// هننتویُم: نمیکوبم، چکش نمیکنم، اشکال تراشی نمیکنم// جاریش: زن برادرشوهر، دو یا چند برادر که همه زن داشته باشند زنان آنان نسبت به یکدیگر جاری نامیده میشوند// هِنگُم: میگویم// اینور جو: این سمت نهر آب// واید: باید// اُنورِ جو: آن سمت جو.
