شعر شماره هشتاد و دو / صفحه 150

عباس قندهاری وچّه ناف شاهرود
​​​​​​​  1401/10/05

زرنــــگی دِوِســــت اَســــبِشه وا طِناف    به مــــیخِ طــــــــویله وا دو تـــا غِــــلاف
هُــــخواست تا بـــره ســــمت بازار جو    بــــگیره دو مِـــن جــــو یو یَگ سطل اُو
بِــــدی مــــردی یـــی اُنوَره اســــــــبشه    که اُوســـــار چـــــرمِ خــــری دســـــــتشه
بهش گفت که جای خرت خُب نییه    لَـــقِش هِنزِنه اســــب و تا صُـــب نییه
به حرف کن به اُن میخ طِویله دِوِــند    هَــف هــشت زرع دورتِر اِز اسبُم دِوند
نِــــکِرد گــــوش و تا گِـــره کِرد بندِ خر     بُــــخورد لَقِه چَــنتا اِز اســـــب اِندِه خر
کُـــــپور هـــابه خر مَردی اِز حال بِرفت     بِــــهوش تا بـییامه وا قـال قال بِرفت
بـــسمت عَـــسَس گَـــزمه یــــا پاسِبُن     ک تــــووُن بُـــــخوایه اِزِش مــال و جُن
بــــییُفتی ســــــــر و کـــارِشُن عَـــدلیه     بِســـــاطی عـــجیب و عــــــجب حــالیه
بُــــــپُرسیـــه داور هـــــــرچـــــــــی اِز او     اِز اُن صــــاحب اســــب گِــــنده گِــــــزو
نُــــگفت لام تـــا کـــام زُبُن بِشته کُم     نِــــگو لال کـــــه دسـتی هِنُنخورده جُم
هُــخورد حرص صاحب خر اِزدست او      نـــییَه لال ایــــن مـــــردِکِه پَـــــستِ او
بـــــه والله قــــــاضی نییه لال و کـــــر      خــودش مـــثل اسـب لقه هِنزه به خر
بــــهش گــفت قـــاضی بـــخور حرفته      اگـــــه لالِ او تــــــو دُفـــــــاع حــــــــقته
بـــگو تا بــدانُم چـــــیشیز هــــــــابییه      چِــــــره ایــــنطَر و اُنـــــطَری هـــــــابییه
شــــروع کِــــرد صــــاحب خـــر اِز ماجِرا      هـــمه گـــوش و قـــــــــاضی بدون چرا
گــــوش هِـــــندا به حرفاش او وا نُـگا      کـــه گـــفت گـفته بِ جـای اسبه نُگا
دِوِنــــدی خــــره لَقه هِـــنتویه اســـب      بــــرو اُنــــطِرَف مــــیخ و قــــلّابِه نصب
خـــرا اِز قـــدیم پــــیش اســــــبا نییَن      بُــــمانن یَـــــه جــــا مـــــینِ دنیا نییَن
هـــمِش آیـه‌یِ یَس هُنگفت بـه مِـن      مِنَم گوش نِکِردُم کـه زورگفت به مِن
کُـــپور هـــابییُم تـــــا دِوِنــــدُم خـــــــرِ       نـــه خــــر بِ نـــه اُوســــار که تُمُّن ترِ
زرنــــگِ ســـــکوت کِـــــرده یِ مـــــاجِرا       دُهُــــن کِــــــرده وا گـــفت مـــادی گِرا
ســـــــــکوتُم کـــــاری تِـــر اِز حـــــرفُمه       چه خُب گفتی حرفات همِش حرفُمه
مـــــــقصر بییامه مُـــقُر مـــینِ جَــــــم       حــــــالا وخـــــته داور نِـــبِلین کــــــــــم
بــــه اقرار ایـــن مــــرد حـــکم هادِنین       بـــه مِن یـــا به اســـبُم اَمُـن هادنین
صـــدا کِرد قـــاضی کــــه اِی صاب خر       مـــقصر تو هـــستی نــه اسـبِ نه خر
ســــر جات پـــا بِل نُــــکُن قِــــــــشقِرق       بـــده قـــشقرق قِـــشمویه قــــــشقرق
بــــسه خــــــتم این مـجلس امروز خَرِ       اِزُن خَــــرتِــرَک صــــــاحب ایــــن خَــــرِ
خـــــر و اسب و قـــــاطر نِــــدارن گــناه       گــــناه، کــــار مـــــیه گـــــناه رو گــناه

زرنگی: زیرکی، مرد باهوشی (اسم فامیل هم هست)// دِوِست: ببست// وا طناف: با طناب،  باریسمان// غِلاف: پوشش، پوشینه// هُواخواست: می‌خواست، عزم کرده بود// تا بِره: تا برود// سطل اُو: دلو پلاستیکی مخصوص چهار پایان// بِدی مردی ئی: دید و مشاهده کرد شخصی یا مردی را//اُسار: تسمه و ریسمانی که به سر و گردن اسب و الاغ می‌بندند// خُب نییه: خوب و مساعد نیست// لقش هنزنه: لگدش می‌زند//تا صب نییه: تا صبح نمی‌ماند، سقط می‌شود// دِوِند: ببند// هف هش زرع: هفت هشت متر دورتر ببند// اِندِه خر: پهلوی خر، دنده‌های خر//کوپورهابه: خم شد، دولا شد،// اِز حال برفت: بیهوش شد// قال قال: سرو صدا باغُرلُند// عَسَس: شبگرد// گزمِه: پاسبان، شبگرد// پاسِبُن: نگهبان، مامور شهربانی که وظیفه‌اش حفظ نظم و آرامش شهر است// تُوُن: غرامت، عوض و بدل، جریمه، آنچه بابت خسارت ویرانی که از عمل کسی بدیگری وارد شده بگیرند// بُخوایه: بخواهید// اِزِش مال و جُن: از او طلب مال (حیوان) دارایی و جان (نفس)// بییفتی: افتاد// عدلیه: دادگستری// بِساطی: گستردگی، سرمایه و دستگاه// عجیب حالیه: حال و حالا وحالیا اکنون، زمان شگفت‌آوری است// بُپرسیه داور: سؤال کرده حاکم (کسی که میان نیک و بد حکم کند)// گِندِه گِزو: گیاهی خار دار که خارهایش به لباس یکپارچه و غیره می‌چسبد// لام تا کام: دم بر نیاوردن و سکوت کردن// زبُن بشته کُم: زبانش را به سقف دهانش چسبانده است// دستی هننخورده جُم: عمدا تکان نمی‌خورده و حرفی نمی‌زده// هنخورد حرص:  ولع داشتن، جوش آزمندی می‌خورد//نی یَ: نیست// بُخور حرفته: ساکت باش پرحرفی نکن و با شخصیت باش// دُوفاع: بدی و آزاری را از خود یا دیگری دور کردن// بِدانُم: بدانم، آگاهم کن// چیشیز: چه شده است ترا// اینطرو، اُنطری: این شکل و آنگونه// هابیه: شده// هندایی: می‌داد// دِوِندی: ببندی// هنتویه: می‌کوبد// تُمُّن تره: شلوار یا تنبان خیس کرده بود// دُهُن: دهان// مادی گرا: پول پرست، مال پرست مال دوست خسیس، ماتریالیست، عنصری جرمانی// مُقر: اعتراف، اقرار//نبلین کم: چیزی فرو گذار نکنید// هادنین: بدهید// اَمُن: پناه، بی ترسی، زنهایی، ایمن// یپا بِل: تجاوز نکردن، قدم در جای خود گذاشتن//قشقرق: آشوب// قشمویه: مثل لباس چرکین و خیلی کثیف.